Umowy dowodowe w procesie cywilnym

24 stycznia 2022

Artykuł dotyczy umów dowodowych, a więc umów zawieranych między stronami toczącego się lub przyszłego procesu cywilnego, które mają na celu modyfikację ustawowych reguł dowodowych. Umowy takie uznawane były w polskim orzecznictwie za niedopuszczalne. W 2019 r. nastąpiła jednak generalna nowelizacja k.p.c., w ramach której przyjęto nowy art. 4589 k.p.c. Przepis ten definiuje umowę dowodową i reguluje przesłanki jej skuteczności. Autor broni dwóch zasadniczych tez. Po pierwsze, uważa, że umowy dowodowe w pełni zgodne z celem procesu cywilnego, który jest kontradyktoryjny i realizuje zasadę dyspozycyjności. Po drugie, twierdzi, że umowy dowodowe były dopuszczalne nawet przed wprowadzeniem nowych przepisów do k.p.c. Obie tezy poparte są pogłębioną analizą porównawczą (obejmującą systemy kontynentalne, głównie Niemcy i Francję) oraz rozważaniami aksjologicznymi. Poglądy te rzucają nowe światło na niedawno uchwaloną nowelizację, która w artykule polegającym na takich właśnie założeniach została poddana gruntownej analizie.